علت ناراحتی قلبی، بسته به نوع بیماری قلبی متفاوت هستند. دکتر آرزو خسروی فوق تخصص قلب و عروق و عضو انجمن قلب و عروق ایران اروپا و آمریکا در این قسمت به بررسی چگونگی عملکرد قلب و علت ایجاد انواع بیماری های قلبی می پردازند.
فهرست مطالب
Toggleقلب چیست؟
قلب یک پمپ است. قلب یک عضو عضله ای به اندازه مشت فرد است که در ناحیه وسط سینه و کمی متمایل به چپ قرار گرفته است. قلب به دو قسمت راست و چپ تقسیم شده است.
این تقسیم قلب، از ترکیب شدن خون غنی از اکسیژن با خون کم اکسیژن جلوگیری می کند. خون کم اکسیژن پس از گردش در سراسر بدن به قلب باز می گردد.
چگونگی عملکرد قلب
قسمت راست قلب، شامل دهلیز و بطن راست می شود که خون را جمع آوری کرده و به درون شریان های ریوی به سمت ریه ها پمپ می کند. ریه ها خون را به وسیله مقدار جدیدی از اکسیژن، تازه می کنند. همچنین ریه ها دی اکسید کربن را به عنوان یک ماده تولیدی زاید، به بیرون بازدم می کنند.
سپس خون غنی از اکسیژن به قسمت چپ قلب که شامل دهلیز و بطن چپ می باشد، وارد می شود. قسمت چپ قلب، خون را به درون سرخرگ آئورت پمپاژ می کند تا بافت های سراسر بدن را با اکسیژن و مواد غذایی حمایت کند.
دریچه های قلب
چهار دریچه موجود در قلب به وسیله یکطرفه باز شدن، آن هم در هنگام نیاز، سبب حفظ حرکت خون در مسیر درست می شوند.
جهت داشتن عملکرد مناسب، دریچه باید شکل مناسبی داشته باشد. این دریچه باید به طور کامل باز شده و محکم بسته شود تا هیچگونه نشتی رخ ندهد. چهار دریچه عبارتند از:
☑ سه لتی
☑ میترال
☑ ریوی
☑ آئورت
ضربان های قلب
قلبی که دارای ضربان است در یک چرخه مداوم منقبض شده و به حالت استراحت در می آید. در حین انقباض (سیستول)، بطن ها منقبض شده و خون را به درون عروق به سمت ریه ها و بدن می فرستند.
در حین استراحت (دیاستول)، بطن ها از خونی که از حفرات بالایی قلب (دهلیز های چپ و راست) سرا زیر می شوند، پر می گردند.
سیستم الکتریکی
سیستم عصبی قلب، آن را در حال تپش نگه داشته و تبادل مداوم خون غنی از اکسیژن و خون کم اکسیژن را کنترل می کند. این تبادل فرد را زنده نگه می دارد.
پالس های الکتریکی با شدت بالا در دهلیز راست شروع شده و از طریق مسیر های اختصاصی به بطن ها رسیده تا پیام تپیدن را به قلب برسانند.
سیستم هدایتی قلب باعث می شود قلب با نظمی عادی و هماهنگ تپش داشته باشد که این وضعیت خون را در گردش نگه می دارد.
بیماری قلبی چیست؟
بیماری قلبی اصطلاحی عمومی است که برای طیف گسترده ای از شرایط قلب مورد استفاده قرار می گیرد و می تواند بر روی عضله قلب، دریچه ها، عروق و … تا ثیر بگذارد. قلب اساساً پمپ قدرتمند و خستگی ناپذیری است.
انواع بیماری های قلبی
برخی از بیماری های مهم قلبی عبارتند از:
بیماری دریچه قلب
عفونت قلبی
نارسایی قلبی
بیماری آترواسکلروز
آریتمی های قلبی
- و …
علت ناراحتی قلبی
عوامل ایجادکننده بیماری های قلبی، بسته به نوع بیماری، متفاوت هستند.
بررسی علت انواع ناراحتی قلبی
بیماری قلبی عروقی می تواند به مشکلات متفاوت قلب و عروق خونی ارجاع داده شود. این عبارت اغلب به معنی رسیدن آسیب به قلب و عروق خونی، توسط آترواسکلروز ( تصلب شرایین ) می باشد.
این بیماری وجود تجمعی از پلاک های چربی، در شریان های فرد است. تجمع های پلاکی سبب ضخیم و سفت شدن دیواره های شریان ها می شود، که این وضعیت می تواند سبب جلوگیری از عبور جریان خونی شود که به سمت بافت ها و اعضای بدن در درون شریان ها در حال حرکت می باشد.
مقاله پیشنهادی دکتر آرزو خسروی عضو مرکز تحقیقات اترواسکلروز ایران :علائم تصلب شرائین یا آترواسکلروز چیست؟
همچنین آترواسکلروز رایج ترین علت بیماری قلبی عروقی است. این بیماری می تواند توسط مشکلاتی قابل تصحیح مانند رژیم غذایی ناسالم، ورزش نکردن، داشتن اضافه وزن و سیگار کشیدن به وجود آید.
علت آریتمی و ناراحتی قلبی
عوامل رایج ضربان های غیر عادی قلب (آریتمی ها) یا وضعیت هایی که می توانند به آریتمی منجر شوند شامل موارد زیر می شوند:
- نقایص قلبی مادرزادی که فرد با آنها متولد می شود.
- بیماری عروق کرونری
- فشار خون بالا
- دیابت
- سیگار کشیدن
- مصرف بیش از حد الکل یا کافئین
- سو مصرف دارو
- استرس
- برخی داروهای بدون نسخه، داروهای تجویزی، مکمل های تغذیه ای و درمان هایی که توسط گیاهان دارویی صورت می گیرد.
- بیماری دریچه های قلب
در شخصی سالم که دارای قلبی عادی و سالم می باشد احتمال ابتلا به یک آریتمی کشنده بدون وجود یک عامل آغازگر خارجی (مانند شوک الکتریکی یا استفاده از داروهای غیر قانونی) کم می باشد.
این گفته در درجه اول به این دلیل است که قلب یک فرد سالم به هیچ یک از وضعیت هایی غیر عادی (مانند وجود ناحیه ای دارای بافت اسکار یا جای زخم) که سبب یک آریتمی می شوند مبتلا نمی باشد.
با این حال، در قلبی که به یک بیماری مبتلا شده یا شکل آن تغییر کرده است، ممکن است پالس های الکتریکی قلب به خوبی شروع نشده یا در سرتاسر قلب گردش نکنند و احتمال ابتلا به آریتمی ها بیشتر باشد.
بررسی علت نقص مادرزادی قلب و ناراحتی قلبی
نقایص قلبی مادرزادی معمولا هنگامی که نوزاد در رحم می باشد، اتفاق می افتند. نقایص قلبی می توانند همزمان با تشکیل قلب حدودا یک ماه پس از بارداری ایجاد شده و جریان خون درون قلب را تغییر دهند.
برخی شرایط پزشکی، داروها و ژن ها می توانند نقشی در ایجاد نقایص قلبی ایفا کنند. همچنین، نقایص قلبی می توانند در افراد بالغ نیز رخ دهند. همگام با افزایش سن، ساختار قلب فرد می تواند تغییر کرده و سبب ایجاد یک نقص قلبی شود.
بررسی علل کاردیومیوپاتی
علت کاردیومیوپاتی (ضخیم و بزرگ شدن عضله قلب) می تواند به نوع آن بستگی داشته باشد:
کاردیومیوپاتی متسع شده
علت این مورد که رایج ترین نوع کاردیومیوپاتی می باشد، اغلب شناخته شده نیست. این وضعیت می تواند به وسیله کاهش جریان خون به قلب (بیماری ایسکمی قلبی) که در اثر آسیب ناشی از حمله قلبی، عفونت ها، سموم و برخی داروهای مشخص ایجاد شود. این وضعیت می تواند از والدین نیز به ارث برده شود. این اختلال اغلب سبب بزرگ شدن (اتساع) بطن چپ می شود.
کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک
این نوع کاردیومیوگرافی که در آن عضله قلب به گونه ای غیر عادی ضخیم می شود، معمولا ارثی است. همچنین این وضعیت با گذشت زمان می تواند به دلیل فشار خون بالا یا افزایش سن ایجاد شود.
کاردیومیوپاتی محدود کننده
این نوع کم شیوع ترین نوع کاردیومیوگرافی می باشد که سبب سفت شدن عضله قلب و کاهش خاصیت ارتجاعی آن می شود. این بیماری می تواند بدون هیچ دلیل شناخته شده ای رخ داده یا توسط بیماری هایی مانند اختلالات بافت همبند، تجمع بیش از حد آهن در بدن (هموکروماتوزیس)، تجمع برخی پروتئین های غیر عادی (آمیلوئیدوز) یا توسط برخی درمان های سرطان به وجود آید.
بررسی علت عفونت قلبی
عفونت های قلبی مانند اندوکاردیت هنگامی ایجاد می شوند که یک ماده محرک مانند یک باکتری، ویروس یا ماده شیمیایی عضله قلب را آلوده می سازد. شایع ترین عوامل عفونت قلب شامل موارد زیر می شوند:
باکتری ها
ویروس ها
انگل ها
بررسی علت بیماری دریچه قلب
عوامل بسیاری وجود دارند که سبب بیماری دریچه قلب می شوند. ممکن است فرد با یک بیماری دریچه ای متولد شده یا دریچه های قلب در اثر شرایطی مانند موارد زیر آسیب بینند:
تب روماتیسمی
عفونت ها (اندوکاردیت عفونی)
اختلالات بافت همبند
عوامل خطرزا
عوامل خطر جهت ابتلا به بیماری قلبی شامل موارد زیر می شوند:
❇ سن
افزایش سن، خطر آسیب دیدن و تنگ شدن شریان ها و ضعیف و سفت شدن عضله قلب را افزایش می دهد.
❇ جنسیت
مردان عموما بیشتر در معرض خطر بیماری قلبی هستند. با این حال، خطر ابتلای زنان پس از یائسگی افزایش می یابد.
❇ سابقه خانوادگی
سابقه خانوادگی ابتلا به بیماری قلبی ، خطر ابتلا به بیماری عروق کرونری را افزایش می دهد، مخصوصا اگر والدین در سنین پایین به آن مبتلا شده باشند. (قبل از سن 55 سالگی برای مردان خانواده مانند پدر و برادر و 65 سال برای زنان خانواده مانند مادر و خواهر)
❇ سیگار کشیدن
نیکوتین سبب انقباض عروق می شود و مونوکسید کربن می تواند به لایه داخلی آنها آسیب وارد کرده و عروق را بیشتر مستعد تصلب شرایین کند. حملات قلبی در افراد سیگاری بیشتر از افراد غیر سیگاری می باشد.
❇ دارو های شیمی درمانی و پرتودرمانی
برخی داروهای مشخص شیمی درمانی و پرتو درمانی می توانند خطر ابتلا به بیماری قلبی عروقی را افزایش دهند.
بیشتر مطالعه کنید : تاثیر داروهای شیمی درمانی روی قلب را در این لیمک مشاهده کنید.
❇ رژیم غذایی ضعیف
یک رژیم غذایی غنی از چربی، نمک تصفیه شده ید دار، شکر و کلسترول می تواند در ابتلا به بیماری قلبی دخیل باشد.
❇ فشار خون بالا
فشار خون بالای کنترل نشده می تواند منجر به ضخیم و سفت شدن شریان ها و تنگ شدن عروقی شود که خون در آنها جریان دارد.
❇ سطوح بالای کلسترول خون
سطوح بالای کلسترول خون می تواند خطر تشکیل پلاک ها و ابتلا به تصلب شرایین را افزایش دهد.
❇ دیابت
دیابت خطر ابتلا به بیماری قلبی را افزایش می دهد. هر دوی این وضعیت ها عوامل خطر مشترکی مانند اضافه وزن و فشار خون بالا دارند.
❇ اضافه وزن
اضافه وزن معمولا دیگر عوامل خطر را تشدید می کند.
❇ عدم تحرک فیزیکی
ورزش نکردن نیز با بسیاری از انواع بیماری های قلبی و همچنین چندی از عوامل خطر آنها مرتبط است.
❇ استرس
استرسی که رفع نمی شود می تواند به شریان ها آسیب رسانده و دیگر عوامل ابتلا به بیماری قلبی را تشدید کند.
❇ بهداشت ضعیف
نشستن دست ها به طور منظم و عدم پرداختن به دیگر عاداتی که می توانند از عفونت های باکتریایی یا ویروسی جلوگیری کنند می تواند فرد را در معرض خطر عفونت های قلبی قرار دهد. مخصوصا اگر فرد از قبل به یک بیماری زمینه ای قلبی مبتلا باشد. سلامت ضعیف دندان ها نیز می تواند با بیماری قلبی مرتبط باشد.
عوارض انواع بیماری قلبی
عوارض انواع بیماری قلبی شامل موارد زیر می شوند:
✅ نارسایی قلبی
یکی از رایج ترین عوارض بیماری های قلبی می باشد. نارسایی قلبی هنگامی اتفاق می افتد که قلب نمی تواند خون کافی را جهت پاسخ گویی به نیاز های بدن پمپاژ کند. نارسایی قلبی می تواند نتیجه انواع مختلفی از بیماری قلبی از جمله نقایص قلبی، بیماری قلبی عروقی، بیماری دریچه های قلب، عفونت های قلبی یا کاردیومیوپاتی باشد که میتوانید با کلیک روی لینک زیر آنها را بشناسید.
✅ بیماری قلبی
اگر یک لخته خون سبب انسداد جریان خون عروقی شود که قلب را تغذیه می کنند این وضعیت سبب یک حمله قلبی و از بین رفتن یا آسیب رسیدن به یک بخش از عضله قلب می شود. تصلب شرایین می تواند سبب یک حمله قلبی شود.
✅ سکته مغزی
عوامل خطری که به بیماری قلبی عروقی ختم می شوند، می توانند به یک سکته مغزی ایسکمیک نیز منجر شوند. سکته مغزی ایسکمیک هنگامی ایجاد می شود که شریان هایی که به مغز می روند تنگ و یا مسدود شوند که در آن صورت مقدار بسیار کمی خون به مغز می رسد. سکته مغزی یک وضعیت پزشکی اورژانسی است. در این وضعیت بافت مغز ظرف چند دقیقه پس از سکته، شروع به مردن می کند.
✅ آنوریسم آئورت شکمی
یک عارضه جدی است که در هر جایی از بدن می تواند اتفاق افتد. آنوریسم یک برآمدگی در دیواره شریان است. اگر آنوریسم پاره شود، فرد ممکن است با یک خونریزی داخلی مهلک مواجه شود. از علائم آنوریسم آئورت شکمی بیشتر بدانید.
✅ بیماری شریان محیطی
تصلب شرایین می تواند به بیماری شریان محیطی نیز منجر شود. هنگامی که فرد به بیماری شریان محیطی مبتلا می شود اندام های انتهایی او (معمولا پاها) جریان خون کافی دریافت نمی کنند. این وضعیت سبب ایجاد علائمی می شود که قابل توجه ترین آنها درد پا در حین راه رفتن (کلادیکیشن) می باشد.
✅ ایست ناگهانی قلب
ایست ناگهانی قلب، از دست دادن ناگهانی و غیر منتظره عملکرد قلب، تنفس و هوشیاری است که اغلب توسط آریتمی به وجود می آید. ایست ناگهانی قلب وضعیتی اورژانسی است و اگر فورا درمان نشود مهلک بوده و به مرگ ناگهانی قلبی منجر می شود. حمله قلبی خفیف چندین نشانه اولیه و مهم دارد که با آگاهی نسبت به آنها میتوان از این اتفاق ناگوار جلوگیری کرد. این علائم هشدار دهنده قلبی را در لینک زیر بخوانید.
پیشگیری از انواع بیماری قلبی
انواع مشخصی از بیماری های قلبی مانند نقایص قلبی قابل پیشگیری نیستند. با این حال، فرد می تواند به وسیله ایجاد تغییراتی در سبک زندگی که قادر به بهبود بیماری قلبی هستند، از ابتلا به بسیاری دیگر از انواع بیماری های قلبی جلوگیری کند. این تغییرات شامل موارد زیر می شوند:
- سیگار نکشیدن
- کنترل دیگر شرایط سلامتی مانند فشار خون بالا، کلسترول بالا و دیابت
- ورزش کردن به مدت نیم ساعت در روز در اغلب روزهای هفته
- داشتن یک رژیم غذایی که دارای مقادیر کمی نمک و چربی اشباع شده می باشد.
- حفظ وزنی سالم
- کاهش و مدیریت استرس
- تمرین در جهت داشتن بهداشتی مناسب
دکتر آرزو خسروی متخصص قلب و عروق و فوق تخصص اکوکاردیوگرافی
جهت مراجعه حضوری به مطب با نوبت دهی به شماره ۰۲۱۲۲۸۹۴۰۸۶ تماس بگیرید.