آیا بالون زدن قلب خطرناک است؟

بیماری شریان های کرونری (CAD) شایع ترین بیماری قلبی می باشد. این بیماری اغلب در اثر اختلالی به وجود می آید که با نام آترواسکروز یا تصلب شرایین شناخته می شود.

آترواسکروز هنگامی رخ می دهد که موادی چرب در درون شریان های خونرسان قلب تجمع می یابند. هنگامی که پلاک تجمع می یابد، شریان ها تنگ شده و عبور جریان خون به سمت قلب با مشکل می شود. با بدتر شدن انسداد، سرعت جریان خون رونده به قلب کاهش یافته و امکان دارد وضعیتی به نام آنژین به وجود آید. در این زمان، شریان مسدود یا تنگ شده می تواند به یک حمله قلبی منجر شود.

تعدادی از داروها می توانند برای رفع درد آنژینی که در اثر بیماری شریان های کرونری به وجود آمده است مورد استفاده قرار گیرند. با این حال، از آنجایی که داروها قادر به پاکسازی شریان های مسدود شده نیستند، شریان های کرونری که شدیدا تنگ شده اند جهت کاهش خطر ابتلا به یک حمله قلبی به درمان بیشتری نیاز دارند. در این مواقع یک گزینه درمانی مداخله شریانی از طریق پوست مانند آنژیوپلاستی یا استنت گذاری نیاز است.

بالون زدن قلب چیست؟

متخصصین قلب فرآیند آنژیوپلاستی ( بالون زدن قلب ) را جهت باز کردن شریان های کرونری تنگ شده انجام می دهند. این متخصصان از یک لوله باریک و دراز به نام کاتتر استفاده می کنند که این لوله حاوی یک بالن کوچک بر روی نوک خود می باشد. آن ها بالون را در محل انسداد در شریان باز کرده تا پلاک را بر روی دیواره شریان فشرده یا صاف کنند.

با اینکه این موضوع در ارتباط با شریان های کرونری در قلب می باشد اما بالن آنژیوپلاستی می تواند برای باز کردن عروق تنگ شده در بسیاری دیگر از بخش های بدن نیز استفاده شود.

برای مثال، پزشکان برای بازکردن شریان های کاروتید تنگ شده آنژیوپلاستی کاروتید را انجام می دهند. شریان های کاروتید، عروقی هستند که خون را به مغز می رسانند. یک سکته مغزی اغلب هنگامی اتفاق می افتد که شریان های کاروتید مسدود شده و مغز اکسیژن کافی دریافت نمی کند.

بالن آنژیوپلاستی می تواند بر روی شریان آئورت (شریان اصلی که از قلب می آید)، ایلیاک (درون لگن)، رانی (در قسمت بالایی ران)، پوپلیتئال (پشت زانو)، تیبیال و پرونئال (قسمت پایینی پاها) نیز انجام شود.

استنت قلب چیست؟

استنت یک وسیله کوچک و تور مانند بوده که از فلز ساخته شده است. هنگامی که یک استنت درون شریان کرونری قرار داده می شود، به عنوان یک ساختار حمایتی یا داربست عمل کرده و رگ را باز نگه می دارد. با باز نگه داشتن رگ، استنت به افزایش جریان خون رونده به قلب و کاهش درد آنژین کمک می کند.

فرایند بالون زدن قلب معمولا همراه با استنت گذاری قلب انجام می شود. در واقع، در حدود 80% بیماران که بالن آنژیوپلاستی انجام می دهند تحت فرایند استنت گذاری نیز قرار خواهند گرفت.

دقیقا همانند بالن آنژیوپلاستی، پزشکان امروزه از استنت ها نه تنها در قلب بلکه در نواحی مختلفی از بدن استفاده می کنند. استنت ها می توانند در شریان های کاروتید گردنی، آئورت و شریان های محیطی در پاها قرار گیرند.

حین فرآیند بالون زدن قلب چه اتفاقی می افتد؟

این فرایندها در آزمایشگاه کاتترگذاری قلبی انجام می شوند. پس از نیمه شب قبل از عمل به بیماران گفته می شود تا از هر گونه خوردن و نوشیدن خودداری کنند. از آنجایی که غذا نخوردن می تواند بر سطوح قند خون تاثیر بگذارد در صورت ابتلا به دیابت، فرد باید با پزشک خود در ارتباط با غذا و دریافت انسولین صحبت کند.

بیمار باید در ارتباط با هر گونه داروی مصرفی خود از جمله تجویزی، بدون نسخه یا مکمل ها با پزشک صحبت کند. این گفته هنگامی اهمیت ویژه ای می یابد که فرد در حال مصرف داروهای ضد پلاکت یا رقیق کننده خون باشد. به احتمال زیاد فرد قبل از انجام فرایند، آزمایش های خون، یک نوار قلب و یک عکس اشعه ایکس از قفسه سینه را انجام خواهد داد.

جهت بی حس کردن ناحیه ورود کاتتر داروی بی حس کننده به وسیله یک سوزن به آن محل تزریق می شود و پس از آن برشی کوچک بر روی پوست ایجاد خواهد شد. هنگامی که پزشکان شریان مورد نظر جهت وارد کردن کاتتر را مشاهده کردند برای سوراخ کردن آن از یک سوزن مخصوص استفاده می کنند.

پزشکان معمولا کاتتر را به درون یک شریان در پا، بازو یا مچ دست وارد می کنند. بسیاری از پزشکان از شریان موجود در پا استفاده می کنند. با این حال، دسترسی از طریق شریان رادیال (مچ دست) در حال تبدیل شدن به گزینه رایج می باشد. فرد نباید در این قسمت از فرایند، دردی را تجربه کند.

پزشکان به آرامی کاتتر را به درون شریان و پس از آن قلب هدایت می کنند. آنها جهت مشاهده فرایند از یک نمایشگر ویدیویی مانند صفحه تلویزیون استفاده می کنند.

هنگامی که کاتتر به شریان مسدود شده می رسد، یک رنگ بی ضرر تزریق شده و پزشک تصاویری را از شریان های کرونری فرد می گیرد. به این تصاویر آنژیوگرام کرونری گفته می شود. آنژیوگرام به پزشک کمک می کند تا اندازه و محل انسداد را مشاهده کنند.

هنگامی که پزشک محل دقیق انسداد را یافت، ابزاری به نام سیم هدایت شونده را از طریق همان شریان در پا وارد کرده و به سمت انسداد هدایت می کند. پس از رسیدن کاتتر به محل انسداد بالون متورم می شود. بالون با متورم شدن خود پلاک را فشار داده و آن را به دیواره شریان فشرده می کند، سپس بالون خالی می شود. امکان دارد پزشکان چندین بار بالون را متورم و خالی کنند. پس از اتمام فرایند بالون زدن قلب ، کاتتر، سیم هدایت شونده و بالون خالی شده خارج می شوند.

در صورتی که پزشکان قصد جای گذاری استنت در شریان را داشته باشند، استنت در نوک کاتتر و بر روی بالون قرار می گیرد.

هنگامی که کاتتر در محل انسداد قرار داده می شود، بالون متورم شده و استنت را گسترده می کند. پس از باز شدن استنت، بالون خالی می شود. بعد از آن، کاتتر، سیم هدایت شونده و بالون خالی خارج شده و استنت برای باز نگه داشتن شریان باقی می ماند.

در محلی که کاتتر وارد شده است فشاری محکم وارد می شود تا از هرگونه خونریزی جلوگیری شود. علاوه بر این، آن محل پانسمان خواهد شد.

این فرایند حدودا از 1.5 تا 2.5 ساعت به طول انجامیده و اغلب بیماران شب پس از فرایند را در بیمارستان سپری خواهند کرد. امکان دارد تا زمانی که اثر داروی آرام بخش از بین نرفته است، فرد احساس خواب آلودگی داشته باشد. پرستاران در طول شب فرد را پایش کرده و عادی بودن فشار خون و ضربان قلب فرد را بررسی می کنند.

پس از فرایند بالون زدن قلب چه اتفاقی رخ می دهد؟

پس از ترک بیمارستان، باید به مقدار زیادی مایعات نوشیده و به مدت 1 یا 2 روز پس از فرایند از رانندگی، حمام کردن و سیگار کشیدن خودداری کرد. همچنین، باید تا حداقل 2 روز پس از عمل از نشستن یا راه رفتن به مدت طولانی خودداری شود.

در صورت دریافت استنت، فرد باید به مدت 30 روز از انجام فعالیت های شدید اجتناب کند. در صورت قرار گرفتن تحت عمل آنژیوپلاستی به همراه یا بدون استنت گذاری، فرد باید در ادامه زندگی خود روزانه داروی آسپرین مصرف کند. در صورتی که استنت گذاری انجام شده است، فرد نیاز خواهد داشت تا به مدت یک سال یا بیشتر از داروهای ضد پلاکت یا رقیق کننده خون استفاده کند. پزشک زمان و چگونگی مصرف این داروها را به فرد خواهد گفت.

در حدود 35 تا 40 درصد بیمارانی که تحت بالون زدن قلب قرار گرفته اند در معرض خطر ابتلا به انسدادهای بیشتر در محل درمان شده می باشند. این پدیده با نام رستنوزیس یا تنگی مجدد شناخته می شود. رستنوزیس معمولا در 6 ماه اول پس از بالون زدن قلب رخ می دهد. همچنین، شریان هایی که در آنها استنت جای گذاری شده نیز می توانند دوباره بسته شوند. رستنوزیس در حدود 20 درصد بیماران دارای استنت رخ می دهد. در صورت بروز رستنوزیس، امکان دارد بیماران به یک عمل بالون زدن قلب یا استنت گذاری دیگر نیاز داشته باشند.

 آیا می توان از رستنوزیس پیشگیری کرد؟

پزشکان همواره در حال تلاش برای یافتن راه هایی جدید جهت پیشگیری از بسته شدن دوباره شریان ها پس از فرایند آنژیوپلاستی یا استنت گذاری می باشند. در سال های اخیر، پزشکان از انواع جدیدی از استنت ها استفاده کرده اند. برخی از این موارد به داروهایی آغشته هستند که به جلوگیری از بسته شدن دوباره رگ کمک می کنند. این استنت های آغشته به دارو، دارو های خود را به آرامی به درون بافت اطراف استنت آزاد کرده، از استنوزیس پیشگیری کرده و یا سرعت بروز آن را کاهش می دهند. استنت های آغشته به دارو عملکردی مناسب را در بهبود موفقیت دراز مدت این فرایند نشان داده اند.

همچنین، محققان در حال طراحی استنت های کوچک تر و مواردی با طراحی سفارشی هستند. استنت های دارای طراحی سفارشی در عروق کوچک تر جای می گیرند. علاوه بر آن، این افراد در حال طراحی استنت هایی برای قرار گیری در شریان های مبتلا به انسداد های متعدد می باشند که از جمله این عروق می توان به موارد دارای شاخه های فرعی اشاره کرد.

دیگر استنت ها جهت جلوگیری از تشکیل لخته های خونی در خود، به دارو های رقیق کننده خون آغشته می باشند. اخیرا محققان توسعه استنت هایی را شروع کرده اند که با گذشت زمان در شریان حل می شوند. این استنت ها شریان را باز کرده، نتایجی مشابه با استنت های فلزی داشته و برخلاف آن ها به دلیل باقی نماندن در شریان خطر بروز رستنوزیس را کاهش می دهند.