اکو قلب یک روش تشخیصی است که به منظور شناسایی بیماری های قلبی انجام می شود. سوال بسیاری از بیماران این است که اکو قلب چگونه انجام میشود؟ در این مقاله به این سوال پاسخ داده شده است.
فهرست مطالب
Toggleاکوکاردیوگرافی یا اکوی قلب چیست؟
اکوکاردیوگرافی آزمایشی است که از امواج صوتی برای نشان دادن عملکرد ماهیچه و دریچه های قلب شما استفاده می کند. این امواج صوتی تصاویر متحرکی از قلب شما ایجاد می کند تا پزشک بتواند اندازه و شکل آن را به خوبی بررسی کند. ممکن است پزشک شما این آزمایش را به طور خلاصه “اکو” بنامد.
چه کسی اکو قلب را انجام می دهد؟
متخصص قلب و عروق و فلوشیپ اکوکاردیوگرفی این آزمایش را انجام می دهد. این متخصصان پزشکی برای استفاده از تجهیزاتی که تصویر قلب شما را تولید می کند، آموزش دیده اند.
تفاوت اکوی قلب و نوار قلب در چیست؟
هر دو نوار قلب و اکو آزمایشاتی هستند که شامل قرار دادن سنسورهایی به نام الکترود روی قفسه سینه شما می شوند. در طول اکو، یک اکوکاردیوگرافیست یک دستگاه را در سراسر این ناحیه حرکت می دهد.
نوار قلب فعالیت الکتریکی قلب شما را بررسی می کند. این روش به دنبال الگوهایی برای تشخیص اینکه آیا قلب شما به طور طبیعی، خیلی سریع، خیلی آهسته یا به طور نامنظم می زند، می گردد. این یک تست اولیه خوب برای شناسایی مشکلات مرتبط با بیماری قلبی است و همچنین می تواند مشکلات مربوط به شکل یا اندازه قلب شما را نشان دهد. اما این آزمایش در قضاوت در مورد اینکه قلب شما چقدر خوب پمپاژ می کند، خیلی دقیق نیست.
از سوی دیگر، اکوکاردیوگرافی نمای دقیقی از ساختار داخلی قلب و نحوه جریان خون از طریق آن را نشان می دهد. این آزمایش:
- اندازه و شکل قلب شما را اندازه گیری می کند
- نشان می دهد که دریچه ها چقدر خوب کار می کنند
- ارتباط بین قسمت چپ و راست قلب را بررسی می کند
- سرعت خروج خون از قلب را آزمایش می کند
چرا به اکوکاردیوگرافی نیاز است؟
پزشک شما ممکن است برای موارد زیر اکوکاردیوگرافی تجویز کند:
- بررسی بیماری قلبی
- پیگیری بیماری دریچه قلب در طول زمان
- بررسی اینکه درمان های دارویی یا جراحی چقدر خوب عمل می کنند
انواع اکو قلب چیست؟
چندین نوع از این آزمایشات وجود دارد. پزشک شما می تواند در مورد اینکه کدام یک برای شما بهتر است، اطلاعات بیشتری به شما بدهد.
اکوکاردیوگرافی ترانس توراسیک
این تست استاندارد اکو است. این شبیه اشعه ایکس است اما بدون اشعه. متخصصان از همین فناوری برای بررسی سلامت جنین قبل از تولد استفاده می کنند. در روز آزمایش، مانند همیشه غذا بخورید و آب بنوشید. و همچنین تمام داروهای خود را در زمان های معین مصرف کنید.
این اکو قلب چگونه انجام می شود؟
1- از کمر به بالا لباس هایتان را درآورده و لباس بیمارستان را تن کنید.
2- فرد تکنسین قلب سه الکترود (نوارهای کوچک، صاف و چسبنده) را روی قفسه سینه شما قرار می دهد. این الکترودها به یک مانیتور الکتروکاردیوگرافی (EKG یا ECG) متصل هستند که فعالیت الکتریکی قلب شما را ردیابی می کند.
3- روی تخت معاینه به طرف چپ خود دراز بکشید. تکنسین یک کاوشگر (فرستنده امواج صوتی) را روی نواحی مختلف قفسه سینه شما حرکت می دهد. برای ایجاد تصاویر واضح تر، مقدار کمی ژل در انتهای آن وجود دارد. تغییرات در امواج صوتی، به نام سیگنال های داپلر، جهت و سرعت حرکت خون در قلب شما را نشان می دهد.
4- تکنسین ممکن است از شما بخواهد برای گرفتن عکس از نواحی مختلف قلبتان حرکت کنید. همچنین ممکن است گاهی از شما بخواهند نفس خود را حبس کنید.
5- در طول آزمایش به جز خنکی ژل و فشار کمی از مبدل، هیچ احساس خاصی نخواهید کرد.
6- این آزمایش حدود 40 دقیقه طول خواهد کشید. پس از آن می توانید لباس بپوشید و به فعالیت های معمول خود بازگردید.
اکوکاردیوگرافی ترانس مری (TEE)
برای انجام این آزمایش، مبدل از طریق گلو و وارد مری (لولهای که دهان شما را به معده وصل میکند) میشود. از آنجایی که به قلب شما نزدیکتر است، می تواند تصویر واضح تری ایجاد کند.
آمادگی برای اکوکاردیوگرافی ترانس مری (TEE):
اگر در مری خود مشکلاتی مانند فتق هیاتال، مشکلات بلع یا سرطان دارید، قبل از انجام آزمایش به پزشک خود اطلاع دهید.
حداقل 6 ساعت قبل از آزمایش چیزی نخورید و ننوشید. تمام داروهای خود را در زمانهای معمول با یک جرعه کوچک آب در صورت نیاز مصرف کنید. اگر از دارو یا انسولین برای دیابت استفاده می کنید، در این مورد با پزشک یا مرکز آزمایش صحبت کنید.
اکو ترانس مری چگونه انجام می شود؟
1- قبل از انجام اکوکاردیوگرافی ترانس مری، پرستار یک لوله داخل وریدی (IV) را در رگ بازو یا دست شما قرار می دهد تا بتواند به شما دارو بدهد.
2- یک تکنسین الکترودهای نوار قلب را روی قفسه سینه شما میچسباند. آنها همچنین یک مانیتور فشار خون روی بازوی شما و یک گیره پالس اکسیمتر روی انگشت شما قرار می دهند تا علائم حیاتی شما را کنترل کند.
استرس اکو با ورزش
اکوی استرس نوعی آزمایش است که با استفاده از ورزش روی تردمیل یا دوچرخه ثابت، عملکرد قلب شما را بررسی می کند. این آزمایش، حرکات دیواره های قلب و نحوه پمپاژ خون را در زمان فعالیت شدید قلب نشان می دهد. همچنین می تواند کمبود جریان خون را که در سایر آزمایشات قلبی قابل مشاهده نیست، تشخیص دهد.
آمادگی برای اکوی استرس با ورزش:
۴ ساعت قبل از آزمایش، به جز آب، از خوردن و آشامیدن هرگونه مواد غذایی و نوشیدنی خودداری کنید.
۲۴ ساعت قبل از آزمایش، از مصرف هرگونه مواد غذایی و نوشیدنی حاوی کافئین (مانند نوشابه، شکلات، قهوه، چای یا داروها) خودداری نمایید.
در روز آزمایش سیگار نکشید. کافئین و نیکوتین می توانند بر نتایج آزمایش تأثیر بگذارند.
ممکن است پزشک شما توصیه کند مصرف برخی داروهای قلبی خاص را در روز آزمایش قطع کنید. در صورت مصرف هر یک از داروهای زیر، از پزشک خود در مورد نحوه مصرف آنها در روز آزمایش سوال کنید:
- مسدودکنندههای بتا مانند آتنولول (تنورمین)، کارودیلول (کورگ)، متوپرولول (لوپرسور، توپرول ایکس ال) و پروپرانولول (ایندرال ال ای، ایندرال ایکس ال، اینوپران ایکس ال)
- ایزوسوربید دینیترات (دیلاترات اس آر، ایزوردیل)
- ایزوسوربید مونونیترات (مونوکیت)
- نیتروگلیسیرین (پچ مینیتران، نیترواستات، پچ نیترو-دور)
اکوی استرس با تزریق دوز
این نوع دیگری از اکوی استرس است. اما به جای ورزش، دارویی به نام dobutamine (دوبوتامین) به شما تزریق می شود که باعث می شود قلب شما احساس کند که به شدت در حال کار کردن است.
این آزمایش قلب و دریچه های قلب شما را زمانی که نمی توانید روی تردمیل یا دوچرخه ثابت ورزش کنید، بررسی می کند. این آزمایش به پزشک شما نشان می دهد که قلب شما تا چه حد فعالیت را تحمل می کند. همچنین به آنها کمک می کند تا خطر ابتلا به بیماری عروق کرونر را در شما تشخیص دهند و ببینند که آیا درمان های قلبی شما موثر بوده اند یا خیر.
آمادگی برای اکوی استرس با دوز:
چهار ساعت قبل از آزمایش، به جز آب، از خوردن و آشامیدن هرگونه مواد غذایی و نوشیدنی خودداری کنید.
در روز آزمایش سیگار نکشید، زیرا نیکوتین می تواند نتایج را تغییر دهد.
۲۴ ساعت قبل از آزمایش، از مصرف هرگونه مواد غذایی و نوشیدنی حاوی کافئین (مانند نوشابه، نوشیدنی های انرژی زا، شکلات، قهوه و چای) خودداری کنید. حتی باید از محصولاتی که دارای کافئین ناچیزی هستند نیز خودداری کنید زیرا آنها نیز می توانند بر نتایج آزمایش شما تأثیر بگذارند.
با پزشک خود در مورد اینکه کدام داروها را قبل از اکوی استرس با دوز می توانید با خیال راحت مصرف کنید، صحبت کنید. ممکن است لازم باشد مصرف برخی از داروهای قلبی را یک روز قبل از آزمایش قطع کنید.
یک تکنیسین الکترودهای نوار قلب را به سینه شما وصل می کند.
پرستار برای تزریق دوبوتامین، یک لوله داخل وریدی (IV) را در رگ بازوی شما قرار می دهد.
پزشک متخصص قلب، اکوکاردیوگرافی ترانس توراسیک را انجام می دهد، ضربان قلب در حالت استراحت را اندازه گیری می کند و فشار خون شما را می گیرد. سپس دوبوتامین را تزریق خواهد کرد. سپس ضربان قلب شما سریعتر و قویتر می شود. همچنین ممکن است احساس گرما، برافروختگی و سردرد خفیف داشته باشید.
پرسنل آزمایشگاه از شما در مورد احساستان سوال خواهند کرد. آن ها تغییرات روی مانیتور نوار قلب را زیر نظر می گیرند و بعد از اینکه تمام دوبوتامین را دریافت کردید، سوزن را خارج می کنند.
سونوگرافی داخل عروقی
در طول این آزمایش، پزشک معالج ترانسدیوسر را از طریق یک کاتتر در کشاله ران شما وارد رگ های خونی قلب شما می کند. این روش اطلاعات دقیق تری در مورد آترواسکلروز (تجمع پلاک) داخل رگ های خونی شما ارائه می دهد.
آمادگی برای سونوگرافی داخل عروقی
پزشک به شما خواهد گفت که قبل از انجام آزمایش چه داروهایی مصرف کنید و چه چیزی بخورید یا بنوشید. به احتمال زیاد، بعد از نیمه شب در روز آزمایش باید از خوردن و آشامیدن خودداری کنید. پزشک ممکن است به شما توصیه کند لباس های گشاد بپوشید و جواهرات خود را در خانه بگذارید.
سونوگرافی داخل عروقی چگونه انجام می شود؟
1- شما یک لباس بیمارستان پوشیده و روی تخت مخصوصی دراز می کشید.
2- پرستار الکترودهای نوار قلب را به سینه شما وصل می کند.
3- آن ها یک خط وریدی در بازوی شما قرار می دهند و یک آرامبخش ملایم به شما می دهند تا بتوانید استراحت کنید.
4- پزشک برای بی حس کردن کشاله ران شما از دارو استفاده می کند. آن ها یک برش کوچک در آنجا ایجاد می کنند، یک لوله کوتاه به نام غلاف القای پلاستیکی (plastic inducer sheath) را از طریق آن وارد می کنند و یک کاتتر (لوله بلند و باریک) را از طریق برش و وارد عروق قلب شما می کنند. این کاتتر دارای سیمی با نوک سونوگرافی در داخل است. این دستگاه از شریان شما عکس می گیرد.
5- این آزمایش حدود یک ساعت طول می کشد. پس از اینکه پزشک کاتتر و غلاف را خارج کرد، پرستار یک باند محکم روی کشاله ران شما میبندد تا از خونریزی جلوگیری کند. شما به احتمال زیاد برای بستن بریدگی در کشاله ران خود به بخیه نیاز نخواهید داشت. به مدت 3 تا 6 ساعت با پای صاف دراز می کشید. ممکن است لازم باشد یک شب در بیمارستان بستری شوید.
انواع اکوکاردیوگرافی (اکو) از نظر تصویر برداری
اکوکاردیوگرافی از چند نوع تشکیل شده است که عبارتند از:
1- اکوکاردیوگرافی دو بعدی (۲D) یا سه بعدی (۳D)
اکوی دو بعدی تست استاندارد است که تصاویری از دیواره ها، دریچه ها و برخی عروق قلب را به پزشک شما نشان می دهد. اگر به تصاویر دقیق تری، به ویژه از قسمت تحتانی چپ قلب خود نیاز داشته باشید، ممکن است یک اکوی سه بعدی انجام دهید.
2- اکوکاردیوگرافی داپلر
این نوع اکو، سرعت جریان خون در قلب و عروق خونی و جهت آن را اندازه گیری می کند. این روش با استفاده از امواج صوتی کار می کند که هنگام برخورد با سلول های خونی، زمینهشان تغییر می کند. این سیگنال ها می توانند به پزشک شما نشان دهند که آیا دریچه های مسدود یا نشتی دارید و همچنین فشار خون را در عروق قلب شما بررسی می کنند.
3- تصویربرداری جریان رنگی
این بخش از تست، جریان خون را در قلب شما به صورت رنگی نشان می دهد. این به پزشک شما کمک می کند تا به راحتی نشت دریچه های قلب و همچنین هرگونه تغییر دیگری در جریان خون را تشخیص دهد.
اکوکاردیوگرافی چقدر طول می کشد؟
این بستگی به نوع اکویی دارد که انجام می دهید. خود آزمایش می تواند از ۱۰ دقیقه تا ۲ ساعت طول بکشد. پس از آزمایش، پزشک شما می خواهد حداقل نیم ساعت شما را تحت نظر داشته باشد. برای برخی از انواع دیگر آزمایشات، مانند سونوگرافی داخل عروقی، زمان بهبودی شما ممکن است به طور قابل توجهی طولانی تر باشد.
آیا با دیابت می توان اکوی قلب انجام داد؟
اگر دیابت دارید، دستورالعمل های اکوکاردیوگرافی کمی متفاوت است:
- اگر برای کنترل قند خون خود انسولین مصرف می کنید، از پزشک خود بپرسید که چه مقدار از دارو را باید در روز آزمایش مصرف کنید. اغلب، پزشک به شما می گوید که فقط نصف دوز معمول صبح خود را مصرف کنید و ۴ ساعت قبل از آزمایش یک وعده غذایی سبک بخورید.
- اگر برای کنترل قند خون خود قرص مصرف می کنید، مصرف دارو را تا پایان آزمایش به تعویق بیندازید، مگر اینکه پزشک شما دستور دیگری داده باشد.
- قبل از آزمایش، داروهای دیابت خود را مصرف نکنید و وعده غذایی را حذف نکنید.
- اگر دستگاه کنترل قند خون دارید، آن را همراه خود بیاورید تا قبل و بعد از آزمایش، سطح قند خون خود را چک کنید. اگر فکر می کنید قند خون شما پایین است، فوراً به پرسنل آزمایشگاه اطلاع دهید.
- بعد از آزمایش، برنامه ریزی کنید که غذا بخورید و داروهای قند خون خود را مصرف کنید.
خطرات اکوکاردیوگرافی
امواج صوتی استفاده شده در طی اکوکاردیوگرافی مضر نیستند. اما برخی خطرات احتمالی برای این تست وجود دارد:
- ناراحتی ناشی از فشار بر روی قفسه سینه در طی اکو ترانستوراسیک (اکوی از روی قفسه سینه)
- واکنش آلرژیک به ماده حاجب
- کمردرد
- سردرد
- التهاب پوستی
بعد از اکوکاردیوگرافی ترانسازوفاژئال (اکوی از طریق مری)، ممکن است دچار موارد زیر شوید:
- گلو درد
- مشکل در بلعیدن
- تغییر صدا
- اسپاسم عضلات ریه یا گلو
- خونریزی خفیف در گلو
- زخمهای دندان، لثه یا لب
- پارگی مری
- تغییر در ریتم قلب (آریتمی)
- حالت تهوع ناشی از داروهای استفاده شده در طی تست
همچنین دارویی که در طی اکو استرس دریافت میکنید، میتواند عوارض جانبی زیر را به همراه داشته باشد:
- احساس گرما یا گرگرفتگی
- افت فشار خون
- واکنش آلرژیک
- حمله قلبی (بسیار نادر است)
نتایج اکوکاردیوگرافی چه چیزی را نشان میدهد؟
اکوکاردیوگرافی میتواند به پزشک شما در تشخیص انواع مختلفی از مشکلات قلبی کمک کند، از جمله:
- بزرگ شدن قلب یا ضخیم شدن بطنها (حفرههای تحتانی قلب)
- ضعف عضلات قلب
- مشکلات دریچههای قلب
- نقصهای قلبی مادرزادی
- لختههای خون یا تومورها
دکتر آرزو خسروی متخصص قلب و عروق و فلوشیپ اکو قلب