ورود و توزیع واکسنهای کووید-19 موثر و کارآمد یک پیشرفت بزرگ در بیماری همهگیر جهانی کرونا ویروس است. با واکسیناسیون افراد بیشتر، خانواده ها و جوامع قادر خواهند بود به تدریج به روال عادی بازگردند.در ادامه این مطلب دکتر آرزو خسروی متخصص قلب و عروق و فلوشیپ اکوکاردیوگرافی، از کم عوارض ترین و بهترین واکسن کرونا خواهند گفت و به سوالاتی در مورد ایمنی واکسن کرونا پاسخ میدهند.
آیا واکسن کرونا خطرناک است؟
معمولاً در همه کشورها پیامدهای نامطلوب بعد از ایمنسازی به صورت روتین ثبت میشوند .در ایران نیز چنین سیستمی در معاونتهای بهداشتی دانشگاهها در حال انجام است که به آن نظام مراقبت غیر فعال میگویند. برای واکسنهای جدید لازم است که پیامدهای اختصاصی متعاقب آنها به صورت علمی و سازمانیافته پایش و ثبت شوند. همه واکسن های مجاز برای استفاده اضطراری توسط سازمان غذا و دارو به طور کامل مورد آزمایش قرار گرفته اند و مشخص شده است که در پیشگیری از کووید-۱۹شدید ، ایمن و موثر واقع شدهاند.این واکسن ها همچنان تحت نظارت مداوم قرار دارند.
برای بررسی رخداد عوارض نامطلوب جدی و عوارض خاص،کارشناسان به صورت هفتگی تا ۱۷ هفته بعد از تزریق دوز اول پیامدها را در سامانه اختصاصی برنامه ثبت وبا پیگیری تمام موارد بستری در بیمارستان، پرونده آنها را در کمیته طبقهبندی عوارض بررسی میکنند.
عوارض گزارش شده واکسن های کووید-۱۹
از شروع مراقبت در ۱۸ فروردین تا پایان تیرماه سال ۱۴۰۰، تعداد ۲۳ هزار ۵۵۱ نفر در این نظام مراقبت وارد شدند.طبق بررسیهای انجام شده؛ بروز حداقل یک واکنش موضعی یا سیستمیک در روز اول بعد از تزریق برای واکسنهای آسترازنیکا، سینوفارم، اسپوتنیک و برکت به ترتیب ۹۰.۶%، ۴۹.۹%، ۸۳.۹% و ۳۹.۵% بود. این واکنشها در روزهای بعد از تزریق روند کاهشی داشتند. به طوری که در روز هفتم به ترتیب در ۱۲.۵%، ۸.۴%، ۸.۳% و ۷.۲% از شرکتکنندگان دیده شد. بیشتر عوارض گزارش شده از واکسن ها خفیف است. غالبا عوارض تزریق است که حتی اگر یک سوزن را وارد بدن کنید ممکن است عوارضی مثل درد یا قرمزی ناحیه تزریق داشته باشد. یا ترس هنگام تزریق باعث تپش قلب و نگرانی می شود. واکنش های سیستم اعصاب خودکار نیز می تواند منجر به درد شدید و حتی غش کردن شود. اما همه این ها عوارض بسیار معدود و خفیفی است که ارتباطی با واکسن ندارد و معمولا قابل کنترل هستند.
کم عوارض ترین واکسن ها در تحقیقات:
آنچه مردم را بیشتر نسبت به عوارض واکسن کرونا نگران می کند در مورد لخته شدن خون و مواردی از این قبیل است که در یکی دو واکسن دنیا گزارش شد. البته تزریق آن واکسن ها تا مدتی برای بررسی بیشتر متوقف شد، ولی پس از بررسی های تکمیلی دوباره مورد استفاده قرار گرفت. باید توجه داشت این عوارض معمولا به ندرت و درافراد با بیماری های زمینه ای اتفاق می افتد.
مشاهدات حاکی از این بود که واکنشهای موضعی و سیستمیک بعد از دوز دوم عوارض کمتری داشت. به طوری که در روز اول بعد از دوز دوم واکسنهای آسترازنیکا، سینوفارم و اسپوتنیک، به ترتیب ۵۴.۲ درصد، ۳۳.۶درصد و ۶۹ درصد از شرکتکنندگان حداقل یک واکنش موضعی یا سیستیمیک نشان دادند.
به طور کلی میتوان گفت واکنشهای موضعی و سیستمیک تزریق واکسن در روزهای اول بعد از تزریق در واکسن آسترازنیکا بیشتر از بقیه انواع واکسن است. در درجات بعدی کم عوارض ترین واکسن ها، واکسنهای اسپوتنیک V، سینوفارم و برکت هستند. این واکنشها تا پایان هفته اول بعد از واکسیناسیون روند کاهشی دارد.
با توجه به این نتایج میتوان گفت واکسنهای کووید-19 مورد استفاده در ایران، مانند سایر نقاط دنیا دارای درجاتی از واکنشهای موضعی و سیستمیک هستند. که معمولا تا هفت روز خود به خود از بین میرود. به نظر میرسد این واکنشها در واکسن های سینوفارم و برکت که مبتنی بر ویروس غیرفعال هستند، عوارض کمتری ایجاد می کنند.
از نظر دکتر خسروی چه واکسنی بهتر یا کم عوارض ترین واکسن کرونا کدام است؟
دکتر خسروی: با توجه به عوارض ناچیز و معدودی که تا به حال در تحقیقات گزارش شده است، بهترین واکسن در دسترین ترین واکسن است. با اطمینان از اینکه عوارض همه واکسن های کووید-19 ، سطحی و کوتاه مدت هستند و هیچ مشکل جدی و خطرناکی برای افراد ایجاد نمی کند. ضروریست که همه اشخاص در اولین فرصت واکسینه شوند. فقط در این صورت است که میتوان از خطرات ناشی از شیوع این ویروس مرگبار جلوگیری کرد.
آیا باید نگران ایمنی واکسن کرونا باشیم؟
طی ماه های گذشته ، هزاران نفر در کشور واکسینه شده اند.معاونت تحقیقات و فناروری وزارت بهداشت همچنان از نظر ایمنی هر یک از واکسن های مجاز کووید-19 را به دقت زیر نظر دارند. این سازمان دقیق و شفاف عمل می کند. همه واکسن ها عوارضی دارند، ولی آنچه ما را برای استفاده از واکسن قانع می کند این است که خطر عوارض از خطر بیماری بیشتر نباشد. در حال حاضر با خطر جدی بیماری کووید ۱۹ مواجه هستیم که میزان مرگ و میر آن به نسبت جمعیت کم نیست .درحالی که عوارضی که از واکسن های مختلف کووید-19 گفته می شود هزاران بار کمتر از خود بیماری است. پس منطق حکم می کند از واکسن به طور گسترده استفاده شود.
کاهش صد درصدی خطر مرگ و میر با تزریق واکسن کرونا
با تزریق واکسن اعم از واکسن هایی که اثربخشی کمتر یا بیشتری دارند، همچنان امکان ابتلای مجدد وجود دارد. درحالی که تقریبا در صد در صد موارد مانع مرگ و میر می شود. یعنی امکان دارد فرد مجددا به بیماری مبتلا شود. ولی خطر تشدید بیماری و مرگ و میر تقریبا در همه انواع واکسن به شدت کم می شود. بنابراین توصیه می شود مردم در واکسیناسیون عمومی شرکت کنند.
دکتر آرزو خسروی متخصص قلب و عروق و فلوشیپ اکواکردیوگرافی
برای مراجعه حضوری به مطب با نوبت دهی تماس بگیرید.
