علت و درمان ضربان قلب نامنظم و غیر نرمال | دکتر آرزو خسروی متخصص قلب

ضربان نامنظم قلب یا آریتمی دقیقاً چیست؟

سیستم الکتریکی قلب هر ضربان قلب را هماهنگ می کند و انقباض و پمپاژ بین حفره های آن را هماهنگ می کند. با این حال هنگامی که این سیستم به دلیل آسیب، بیماری یا عوامل دیگر به درستی کار نمی کند می تواند باعث غیر طبیعی شدن ضربان قلب شما شود.

در برخی موارد ضربان قلب غیرطبیعی ممکن است موقتی باشد و بیاید و برود (اپیزودیک) یا ممکن است همیشه وجود داشته باشد (مداوم).

انواع مختلف آریتمی

دکتر آرزو خسروی: انواع مختلفی از آریتمی وجود دارد که می تواند باعث شود قلب شما به صورت موقت یا دائمی، خیلی سریع، خیلی آهسته یا نامنظم بتپد. هنگامی که قلب شما بیش از حد سریع می تپد به آن تاکی کاردی می گویند. وقتی ضربان قلب شما خیلی کند باشد برادی کاردی نامیده می شود. هنگامی که قلب شما به طور نامنظم می تپد به آن فیبریلاسیون می گویند. وقتی قلب شما خیلی زود می تپد به آن انقباض زودرس می گویند. انقباض زودرس بطنی یا PVC شایع ترین نوع ضربان نامنظم قلب است.

در PVC ضربان دوم قوی تر می شود و احساس تپش در قفسه سینه را به همراه دارد. اکثر مردم حداقل یک PVC در روز دارند و بسیاری حتی متوجه آن نمی شوند. اغلب آریتمی ها بی ضرر هستند. با این حال اگر احساس می کنید به صورت مداوم دچار ضربان قلب نامنظم هستید به متخصص قلب و عروق حاذق مراجعه کنید.

📌دکتر آرزوخسروی، عضو انجمن تحقیقات آترواسکلروز ایران در رابطه با آریتمی قلبی PVC توضیح می دهند.

علت بروز ضربان قلب غیر نرمال و نامنظم

ضربان نامنظم قلب می تواند دلایل زیادی داشته باشد. اگر تا به حال هنگام نگرانی از چیزی دچار ضربان قلب نامنظم شده است می دانید که سلامت روان شما می تواند بر قلب شما تأثیر بگذارد.

در واقع آریتمی می تواند دلایل فیزیکی، احساسی و ژنتیکی داشته باشد و در بسیاری از موارد ترکیبی از چندین عامل مختلف است. همچنین می تواند به دلیل سایر بیماری های قلبی یا اختلالات تیروئید باشد.

یک تفاوت مهم بین محرک ها و علل وجود دارد. برای افرادی که دوره های آریتمی را تجربه می کنند عوامل خاصی وجود دارد که می تواند باعث نامنظم شدن ضربان قلب شود.

مواردی مانند کافئین، الکل، استرس و کم آبی بدن می توانند باعث آریتمی های موقتی و کوچک مانند PVC شوند. اما عواملی نیز وجود دارند که می توانند باعث آریتمی های دائمی شوند.

جهت رفاه حال مراجعین محترم و صرفه جویی در وقت شما عزیزان انجام تمامی آزمایش های  لازم جهت تشخیص  انواع آریتمی ها و علت ضربان قلب نامنظم همچون : هولتر ریتم، نوار قلب، تست ورزش و اکوکاردیوگرافی در مطب انجام می شود.

4 علت مهم ضربان قلب نامنظم

• بیماری عروق کرونر

شریان های شما شاهراه های اکسیژن و مواد مغذی هستند. با این حال چربی، کلسترول و کلسیم می توانند پلاک هایی را در عروق ایجاد کرده و باعث بیماری عروق کرونر شوند. این پلاک ها جریان خون را مشکل کرده و می توانند به قلب فشار وارد کنند.

بیماری عروق کرونر، قلب را تحت فشار زیاد قرار می دهد. با ضعیف شدن قلب ضربان قلب نامنظم ایجاد می شود. بیماری عروق کرونر می تواند باعث آریتمی های خطرناک مانند فیبریلاسیون دهلیزی (A-Fib ) شود. این ضربان قلب، سریع و لرزان است که می تواند منجر به تپش قلب، لخته شدن خون، حمله قلبی و سکته مغزی شود.

• جراحی قلب

جراحی قلب یک عمل نجات دهنده است. علاوه بر اینکه لخته ها را از بین می برد عمر شما را نیز طولانی تر می کند. اما عمل بر روی قلب می تواند نحوه کار قلب از جمله نحوه ضربان قلب شما را تغییر دهد. جراحی قلب می تواند خطر ابتلا به آریتمی یا ضربان قلب نامنظم را افزایش دهد. بنابراین پزشکان اغلب قلب شما را بعد از جراحی کنترل می کنند.

• تغییرات در ماهیچه قلب

اگر دچار حمله قلبی شده اید ممکن است بافت اسکار روی ماهیچه قلبتان ایجاد شده باشد. این بافت اسکار می تواند با محدود کردن یا تغییر قلب باعث ضربان نامنظم قلب شود. پس از حمله قلبی خطر کاردیومیوپاتی یا ناهنجاری قلب نیز وجود دارد. کاردیومیوپاتی موجب دشوار شدن پمپاژ خون می شود. این  بیماری نیز می تواند منجر به آریتمی شود.

• عدم تعادل الکترولیت

الکترولیت ها کمی شبیه فلز هستند که الکتریسیته را هدایت می کنند و به قلب امکان می دهند تا بتپد. سدیم، منیزیم، پتاسیم و کلسیم همه نمونه هایی از الکترولیت ها هستند. اگر الکترولیت های بدن شما زیاد یا بسیار کم است  می تواند نحوه ضربان قلب شما را تغییر دهد.

• بیماری های ویروسی مثل کرونا

کووید-۱۹ بیماری ناشی از ویروس کرونا می تواند به عضله قلب آسیب برساند و بر عملکرد قلب تأثیر بگذارد. دلایل مختلفی برای این امر وجود دارد. سلولهای قلب گیرنده های تبدیل کننده آنژیوتانسین -2 (ACE-2) در محل اتصال ویروس کرونا به سلول ها دارند. آسیب قلبی همچنین می تواند به دلیل التهاب زیاد در بدن باشد. همانطور که سیستم ایمنی بدن با ویروس مبارزه می کند روند التهابی می تواند به برخی از بافتهای سالم از جمله قلب آسیب برساند.

علائم آریتمی

هنگامی که ضربان قلب غیر نرمال و نامنظم را تجربه می کنید احتمالاً متوجه احساسی متفاوت در قفسه سینه ویا قلب خود می شوید. بسته به نوع آریتمی ممکن است به صورت یک ضربان از قلم افتاده، تکان خوردن قلب یا تپش در قفسه سینه احساس شود.

آریتمی های مداوم می توانند باعث ایجاد علائم دیگری از جمله خستگی یا ضعف، سرگیجه، سبکی سر، غش، تنگی نفس، تعریق و درد یا فشار قفسه سینه شوند.

از آنجا که این علائم با علائم حمله قلبی شباهت دارد مهم است که توسط متخصص قلب و عروق ارزیابی شود. در صورت تشخیص آریتمی پزشک به شما می گوید که آیا درمان ضروری است و چه نوع درمانی برای نیازهای منحصر به فرد شما مناسب است.

چنانچه این علائم را در خود یا هر یک از عزیزانتان مشاهده می کنید ،ضروریست جهت تشخیص دقیق و صحیح به متخصص قلب و عروق مراجعه و نسبت به درمان به موقع اقدام کنید. 

 با درمان به موقع بیماری میتوانید به بهبود کیفیت زندگی خود و عزیزانتان کمک کنید.

ضربان قلب غیر نرمال و نامنظم چقدر جدی است؟

شما به احتمال زیاد اصلاً متوجه ضربان قلب خود نمی شوید. به خصوص اگر قلب شما به طور عادی کار می کند. در پاسخ به این سوال که آیا ضربان نامنظم قلب خطرناک است ؟ باید بگویم که بستگی دارد. همه ما در برخی از مواقع دچار آریتمی می شویم. احتمالاً گاهی احساس کرده اید قلبتان در حال تکان خوردن یا تند زدن است. هنگامی که استرسی تجربه می کنید یا در حال انجام فعالیت بدنی سنگین هستید ممکن است متوجه ضربان قلب تند تری شوید.

با این حال برای افرادی که  آریتمی دارند تپش قلب ممکن است بدون هیچ گونه فشار یا استرسی به وجود آید. در بسیاری از موارد این ضربان قلب غیر نرمال و نامنظم بی ضرر بوده و خود به خود برطرف می شود. اما وقتی به طور مداوم رخ می دهند می توانند جدی باشد. هنگامی که ریتم قلب شما مختل می شود عملکرد خون اکسیژن را پمپ نمی کند که می تواند به قلب و بقیه بدن آسیب برساند.

برای مثال اگر قلب شما خیلی تند می تپد ممکن است در عملکرد بطن های قلب اختلالی ایجاد شود که می تواند باعث از دست دادن ناگهانی عملکرد قلب شود که به آن ایست قلبی ناگهانی می گویند. آریتمی های دیگر نیز می توانند منجر به بیماری های جدی تری شوند. آریتمی قلبی از نوع فیبریلاسیون دهلیزی با افزایش شدید احتمال سکته مغزی همراه است.

زمان مراجعه به متخصص قلب و عروق

در حالی که PVC ها معمولاً بی ضرر هستند انواع خاصی از آریتمی ها مانند فیبریلاسیون دهلیزی و فیبریلاسیون بطنی (V-Fib)، می توانند منجر به ایست قلبی و حمله قلبی شوند. V-Fib می تواند قلب را فلج کرده و مانع پمپاژ خون توسط قلب شود. در صورت عدم درمان، V-Fib می تواند منجر به ایست قلبی شود.

در صورتی که احساس کردید ضربان قلبتان نامنظم شده است با مراجعه به متخصص قلب و عروق جهت درمان آن اقدام کنید. پزشک می تواند نوع آریتمی را تشخیص داده و قلب شما را تحت نظر داشته باشد.

در صورت بروز سرگیجه، غش، تنگی نفس و درد در قفسه سینه، فوراً به متخصص قلب و عروق مراجعه کنید. این علائم می تواند نشانه آریتمی شدید و حمله قلبی باشد. به طور مشابه اگر متوجه بی حسی در یک طرف بدن خود ،گیجی، افتادگی و فلج صورت و ضعف عضلانی شوید این علائم می تواند نشانه سکته مغزی باشد.

درمان آریتمی

در حالی که علت ضربان قلب نامنظم می تواند پیچیده و جدی باشد ما مجموعه وسیعی از گزینه های تشخیص و درمانی متفاوتی از دارویی تا جراحی را برای هر نوع اختلال ریتم قلب در اختیار داریم. کافیست با مراجعه به هنگام به متخصص قلب و عروق و تشخیص دقیق نوع آریتمی قلب به درمان آن بپردازید.