چاقی و ارتباط آن با بیماری‌های قلبی

چاقی و اضافه وزن نه تنها احتمال ابتلا به انواع بیماری‌ های قلبی را افزایش می‌دهد، بلکه کل سلامت انسان را به خطر می‌اندازد. در ابن مقاله دکتر آرزو خسروی متخصص قلب و عروق به طور کامل در مورد تاثیر چاقی بر قلب توضیح می دهد.

اما چاقی و خطرات آن صرفاً در مقدار چربی بدن شما نیست. بلکه جایی که این چربی اضافه جمع شده است نیز مهم ‌است. بر اساس تحقیقات چربی دور شکم از پرخطرترین قسمت‌ها است.

پرسش از دکتر نوبت دهی تلفنی

در حقیقت خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی حتی در افرادی که چاق نیستند ولی دور کمر بزرگی دارند نیز وجود دارد. اگر شما هم جز آن دسته از افراد هستید که چربی زیادی را در میانه‌ی بدن خود حمل می‌کنید، وقت آن رسیده است که تغییر را شروع کنید. حتی تغییرات کوچک نیز تأثیر زیادی در سلامت شما به خصوص سلامت قلب و عروق شما خواهد داشت. 

چاقی و بیماری های قلبی و عروقی ناشی از آن

چاقی به معنای این است که شما چربی زیادی دارید که می‌تواند سلامتی شما را به خطر بیاندازد.

چاقی با موارد زیر ارتباط مستقیم دارد:

• بیماری قلبی
• فشار خون بالا
• کلسترول بالا
• نارسایی قلبی
• حمله قلبی
• دیابت نوع دو
• آپنه انسدادی خواب
• سرطان پستان، روده بزرگ و دیگر انواع سرطان
• زوال عقل و بیماری آلزایمر
• افسردگی
• دردهای مزمن

اضافه وزن اسیب های جدی ای به قلب وارد می کند که عبارتند از:

چاقی و بیماری نارسایی قلبی

 ‏BMI بالا ارتباط مستقیمی با خطر نارسایی قلبی دارد. به ازای هر یک واحد افزایش BMI خطر انواع نارسایی قلبی در مردان و زنان به ترتیب ۵ و ۷ درصد افزایش می‌یابد.

با افزایش وزن، حجم کل خون در بدن افزایش می‌یابد و در نتیجه میزان خونی که توسط قلب به بدن پمپاژ می‌شود نیز افزایش یافته و موجب بالا رفتن ضربان قلب می‌شود. با افزایش حجم خون، حجم خون برگشتی به قلب نیز افزایش می‌یابد که نتیجه‌ی آن، گشاد شدن و بزرگ شدن بطن راست و چپ و کشش دیواره‌ی قلب ‌است. در گذر زمان عضله‌ی بطن چپ ضخیم شده که به آن هیپرتروفی بطن چپ می‌گویند و در نهایت منجر به نارسایی قلبی می‌شود. در نارسایی قلب راست، قلب برای اکسیژن رسانی خون را نمی‌تواند به ریه پمپاژ کند و در نارسایی قلب چپ، قلب خون حاوی اکسیژن را نمی‌تواند به میزان کافی به بدن پمپ نماید.

فیبریلاسیون دهلیزی

ضربان غیرطبیعی قلب یا فیبریلاسیون دهلیزی (A-Fib) رایج‌ترین نوع آریتمی ‌است. در شرایط عادی، بطن های فوقانی و تحتانی قلب به صورت هماهنگ منقبض و شل می‌شوند تا خون را از بطن های فوقانی به بطن های تحتانی منتقل کرده و سپس خون به ریه‌ها و بدن پمپاژ شود. در شرایط فیبریلاسیون دهلیزی، بطن های فوقانی و تحتانی قلب هماهنگ نیستند. بطن های فوقانی خیلی سریع و نامنظم ضربه می‌زنند. در نتیجه عمل انتقال خون به بطن های تحتانی و خارج از بدن بی‌اثر خواهد بود.

این امر همچنین منجر به کند شدن جریان خون و افزایش خطر تشکیل لخته‌ی خون می‌شود که اگر از قلب خارج شود، می‌تواند به مغز منتقل شده و منجر به سکته مغزی شود.

در حالی که افزایش سن، سابقه‌ی بیماری کرونر قلب، فشار خون بالا و نارسایی قلبی فرد را مستعد ابتلا به AF ​​می‌کند، چاقی نیز یک عامل پرخطر محسوب می‌شود. مطالعات نشان می‌دهد که چاقی خطر ابتلا به (A-Fib) ​​را 49 درصد افزایش می‌دهد که با BMI ( نسبت وزن به قد افراد) بالاتر ،این خطر بالاتر نیز می‌رود.

بیشتر بخوانید: علائم بیماری قلبی چیست؟

چاقی و بیماری کرونر قلب

تصلب شرایین و رسوب پلاک در دیواره‌های داخلی رگ‌ها، علت بیماری کرونر قلب است. پلاک از کلسترول، کلسیم، مواد لخته‌کننده و… تشکیل شده است.

از آنجا که پلاک در رگ‌های خونی قلب ایجاد می‌شود، می‌تواند جریان خون را به قلب تا حدی یا به طور کامل مسدود کند. این عمل منجر به کاهش اکسیژن‌رسانی به عضلات قلب شده و باعث درد در قفسه سینه (آنژین) و حمله قلبی می‌شود.

رسوب و تجمع پلاک یک روند آهسته است و می‌تواند در افراد از 5 تا 10 سالگی شروع شود. به طور کلی، چاقی و چربی اضافی در اطراف ناحیه شکم با افزایش تصلب شرایین ارتباط مستقیم دارد. مطالعات نشان می‌دهد چاقی در بزرگسالان و جوانان، پیشرفت تصلب شرایین را تسریع می‌کند.

ترومبوآمبولی وریدی

تورم پا از رایج‌ترین معضلات در چاقی شدید است.که می‌تواند از اثرات ساختاری و عملکردی وزن اضافی بر قلب باشد. تورم پا و کاهش تحرک در افراد دارای اضافه وزن و چاقی باعث کاهش عملکرد پمپاژ خون به ماهیچه‌های پا خصوصاً ساق پا می‌شود. این امر منجر به مشکلات جریان خون در رگ‌های پا شده . و سوءعملکرد دریچه‌های وریدی را در پی خواهد داشت.

از مشکلات پایدار و شدید جریان وریدی اندام تحتانی (استاز وریدی) زخم پا و عفونت‌های پوستی ‌است. چاقی خطر ایجاد لخته خون در پا معروف به ترومبوآمبولی وریدی (VTE)  و در ریه، معروف به آمبولی ریوی را نیز افزایش می‌دهد.

سکته مغزی

سکته مغزی زمانی اتفاق می‌افتد که اکسیژن رسانی به مغز کم باشد. سلول‌های مغزی بسیار حساس هستند. و اگر به آن‌ها اکسیژن کم برسد و یا اصلا نرسد، در عرض چند دقیقه مرگ سلول‌ها آغاز می‌شود.

سکته مغزی دو نوع دارد: انسدادی و خونریزی دهنده.

1- سکته مغزی انسدادی یا ایسکمیک

سکته مغزی انسدادی یا ایسکمیک رایج ترین نوع سکته مغزی است. که 87 درصد از افراد این نوع را تجربه می‌کنند. این اختلال می تواند به دلیل پلاک یا لخته خونی باشد که در رگ‌های خونی ایجاد شده و خون اکسیژنه مغز را تأمین می‌کند (سکته ترومبوتیک) . اختلال در جریان خون همچنین می‌تواند به دلیل ایجاد پلاک یا لخته خونی باشد . که در خارج از مغز ایجاد شده و از طریق جریان خون به رگ‌های باریک مغز رسیده و آنجا ساکن شده است.

2- سکته مغزی خونریزی دهنده

سکته مغزی خونریزی دهنده (13 درصد سکته های مغزی) هنگام نشت یا پارگی رگ خونی در مغز اتفاق می‌افتد. عواملی که منجر به سکته مغزی می‌شود شامل فشار خون، فیبریلاسیون دهلیزی، آپنه انسدادی خواب، دیابت، عدم فعالیت بدنی و افزایش کلسترول خون است؛ پیوند مشترک میان همه‌ی این عوامل پرخطر، چاقی است.

 مزایای کاهش وزن بر سلامت قلب و عروق

تحقیقات نشان می‌دهد کاهش وزن خودخواسته می‌تواند تأثیر بسزایی بر کاهش بیماری‌های قلبی عروقی و مرگ و میر ناشی از آن داشته باشد. اثرات مفید کاهش وزن در طولانی مدت به وضوح قابل مشاهده است. اصلاح سبک زندگی به کمک رژیم غذایی و ورزش در همه‌ی بیماران مبتلا به چاقی لازم است. علم پزشکی ثابت می‌کند اصلاح رژیم غذایی منجر به کاهش وزنمی شود. و در پی آن کاهش کلسترول بد (LDL) و افزایش کلسترول خوب (HDL) را به همراه خواهد داشت.

علاوه بر رژیم غذایی کاهش وزن را می‌توان با ورزش منظم ادامه داد. حتی کاهش وزن بسیار کم در حدود 5 تا 10 درصد نیز تأثیرات چشمگیری در کاهش فشار خون دارد. که باعث بهبود نتیجه‌ی آزمایش چربی خون می شود. همچنین کاهش وزن حساسیت به انسولین را بهبود می‌بخشد و منجر به بهبود بیماری دیابت می‌شود.