سوالی که بسیاری از مراجعین هنگام حضور در مطب می پرسند این است که راه ای تشخیص گرفتگی رگ های قلب چیست؟ در این مقاله در ارتباط با این موضوع صحبت شده است.
فهرست مطالب
Toggleراه های تشخیص گرفتگی قلب و بیماری های قلبی
اگر علائم نگران کننده ای را تجربه می کنید که پزشک شما مشکوک است ناشی از یک بیماری قلبی زمینه ای باشد، به احتمال زیاد مجموعه ای از آزمایشات قلب را تجویز کرده است.
این موارد ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- نوار قلب (EKG یا ECG)
- اکوکاردیوگرافی
- تست استرس
- سی تی اسکن قلب
- آنژیوگرافی عروق کرونر
موارد بالا آزمایشات قلبی رایج و روتینی هستند که پزشک تجویز می کند، زمانی که فرد دچار درد قفسه سینه، تپش قلب، تنگی نفس و ضعف یا خستگی بدون دلیل می شود. این آزمایشات اولین گام برای ارزیابی عملکرد قلب هستند تا به تأیید یا رد تشخیص بالقوه کمک کنند.
همچنین این آزمایشات گاهی اوقات برای غربالگری مشکلات قلبی، یا برای کمک به برنامه ریزی درمان برای یک بیماری قلبی که قبلاً تشخیص داده شده است، یا برای بررسی اینکه آیا برنامه درمانی شما موثر بوده است یا خیر نیز، استفاده می شود.
در ادامه نحوه عملکرد هر یک از این آزمایشات، دلیل تجویز آنها و معنای نتایج آنها آمده است.
نوار قلب (EKG) چیست؟
نوار قلب که می تواند در مطب پزشک شما انجام شود، فعالیت الکتریکی قلب را تشخیص داده و اطلاعاتی در مورد ریتم قلب شما را ثبت می کند. ریتم غیرطبیعی می تواند نشانه ای از این باشد که قلب شما به دلایلی به درستی کار نمی کند. خمچنین ممکن است دلیلی بر گرفتگی رگ های قلب نیز باشد
با این حال، این فقط یک تصویر لحظه ای است و حدود شش تا ده ثانیه اطلاعاتی در مورد ریتم فعلی قلب شما را ارائه می دهد.
گاهی اوقات به چیزی بیش از این نیاز داریم، به خصوص زمانی که سعی در تشخیص علائمی داریم که می آیند و می روند. در این موارد، از نوار قلب مداوم که به نام هولتر مانیتورینگ نیز شناخته میشوند استفاده می کنیم. این آزمایش ریتم قلب را در یک دوره زمانی طولانی ثبت می کند.
می توانید آن را به عنوان یک دستگاه نوار قلب قابل حمل در نظر بگیرید که به طور مداوم فعالیت الکتریکی قلب شما را در طول روزهای معمولی ثبت می کند. متخصص قلب شما ممکن است از شما بخواهد که آن را از ۲۴ تا ۴۸ ساعت استفاده کنید.
نوار قلب (EKG) چه چیزی را نشان می دهد؟
از نوار قلب (EKG) برای تعیین اینکه آیا ریتم قلب منظم یا نامنظم است استفاده می شود. همچنین می تواند به ارزیابی اینکه آیا ممکن است انسداد باعث کاهش جریان خون به قلب شود، کمک کند. این مورد برای شناسایی و تشخیص گرفتگی رگ های قلب استفاده می شود.
نوار قلب می تواند به تشخیص موارد زیر کمک کند:
- آریتمی قلبی (ضربان قلب نامنظم)، مانند فیبریلاسیون دهلیزی (AFib)، فلوتر دهلیزی یا بلوک قلب
- حمله قلبی (فعلی یا قبلی)
- نارسایی قلبی
- تشخیص گرفتگی رگ های قلب
اکوکاردیوگرافی قلب چیست؟
کوکاردیوگرافی که به سونوگرافی قلبی یا اکو نیز معروف است، از امواج صوتی برای ایجاد تصاویر از قلب شما استفاده میکند و به تشخیص گرفتگی رگ های قلب کمک می کند.
دو نوع اصلی اکوکاردیوگرافی وجود دارد:
1- اکوکاردیوگرافی ترانستوراسیک
این نوع رایجترین نوع است که در آن قلب از خارج از بدن از طریق نقطه دید حفره قفسه سینه مشاهده میشود.
2- اکوکاردیوگرافی ترانسازوفاژیال (اکو مری)
زمانی که به تصویر دقیقتری نیاز باشد، از این نوع استفاده میشود و قلب را از نقطه دید مری مشاهده میکند.
میتوان از طریق اکو مری تصاویر دقیقتری به دست آورد، اما اشکال آن این است که تهاجمیتر است. برای انجام این کار، باید فرد را به خواب برده شود و پروب اولتراسوند را در مری، که به لوله غذا نیز معروف است، قرار داد
مزیت این روش این است که دید بهتری ارائه میدهد زیرا مری درست پشت قلب قرار دارد. با این حال، همیشه به این سطح از جزئیات نیاز نیست.
اکوکاردیوگرافی چه چیزی را نشان می دهد؟
از طریق اکوکاردیوگرافی، می توان عملکرد قلب را به صورت زنده (real time) دید. همچنین می توان ارزیابی کرد که آیا مشکلاتی در دریچه های قلب، دیواره ها و بافت ماهیچه ای قلب وجود دارد یا خیر، و همچنین اینکه خون چقدر به طور موثر جریان دارد.
اکوکاردیوگرافی می تواند به تشخیص موارد زیر کمک کند:
- بیماری دریچه قلب
- نقص های ساختاری قلب، مانند بیماری قلبی مادرزادی در بزرگسالان (ACHD)
- ناهنجاری های عضله قلب، مانند کاردیومیوپاتی
- نارسایی قلب
- لخته شدن خون در قلب
- تشخیص گرفتی رگ های قلب
تست استرس یا همان تست ورزش چیست؟
تست استرس از نوار قلب (EKG) یا به طور عامینه تست ورزش برای اندازه گیری نحوه پاسخ قلب در طول تحریک فیزیکی یا شیمیایی استفاده می کند.
سه نوع تست استرس قلب وجود دارد:
1- تست استرس ورزشی
قلب از طریق فعالیت روی تردمیل تحریک می شود.
2- تست استرس شیمیایی
برای افرادی که نمی توانند روی تردمیل ورزش کنند، قلب با داروی تزریقی داخل وریدی تحریک می شود.
3- تست استرس پرفیوژن هسته ای
از طریق یک تجزیه و تحلیل حساس تر، قلب از طریق تست استرس ورزشی یا شیمیایی تحریک می شود، اما برای مشاهده جریان خون، تصویربرداری نیز انجام می شود.
تست ورزش قلب چه چیزی را نشان می دهد؟
با افزایش ضربان قلب، به دنبال تغییراتی در نوار قلب (EKG) هستیم که نشان دهنده انسداد در عروق قلب باشد. اگر از تست استرس پرفیوژن هسته ای استفاده شود، همچنین تصاویری که به دست می آید ارزیابی می شود تا پی برد که آیا ناحیه خاصی جریان خون کافی را دریافت می کند یا خیر. این کار به منظور تشخیص گرفتگی رگ های قلب انجام می شود.
تست ورزش قلب می تواند به تشخیص موارد زیر کمک کند:
- بیماری عروق کرونر
- آریتمی (ضربان قلب نامنظم)، مانند فیبریلاسیون دهلیزی (AFib)، فلوتر دهلیزی یا بلوک قلب
- بیماری دریچه قلب
سی تی اسکن قلب چیست؟
از سی تی اسکن برای ایجاد نمای سه بعدی دقیق از قلب و عروق شما استفاده می شود. دو نوع مختلف سی تی اسکن قلب وجود دارد:
1- سی تی اسکن تست میزان کلسیم
این مورد به عنوان CT اسکن کلسیم قلب یا اسکن قلب شناخته می شود و یک ابزار غربالگری برای کمک به تعیین خطر ابتلا به بیماری قلبی، حمله قلبی و سکته مغزی در فرد است.
2- سی تی آنژیوگرافی
این مورد به عنوان سی تی اسکن قلب با ماده حاجب شناخته می شود و یک روش جایگزین غیرتهاجمی برای آنژیوگرافی کرونر سنتی مبتنی بر سوند است.
هر دو آزمایش نمای کلی از قلب و عروق شما را ارائه می دهند، اما هر کدام به دلیل متفاوتی تجویز می شوند که مهمترین آن تشخیص گرفتگی رگ های قلب است.
تست میزان کلسیم برای غربالگری افراد بین 40 تا 70 ساله که خطر ابتلا به بیماری قلبی در آنها افزایش یافته است، استفاده می شود، زیرا آنها سیگاری هستند، کلسترول بالا دارند، اضافه وزن دارند یا سابقه خانوادگی قوی در بیماری قلبی دارند. از سوی دیگر، CT آنژیوگرافی برای افرادی که دچار درد قفسه سینه بدون دلیل هستند اما خطر ابتلا به بیماری قلبی در آنها پایین است و هنوز شواهد کافی برای انجام یک روش تشخیصی مبتنی بر سوند وجود ندارد، استفاده می شود.
تست میزان کلسیم CT قلب چه چیزی را نشان می دهد؟
تست میزان کلسیم CT به مشاهده تجمع پلاک، رسوبات حاوی کلسترول که می تواند عروق شما را مسدود کرده و جریان خون به قلب را کند کند، کمک می کند. این موارد می تواند خطر ابتلا به بیماری قلبی و در نهایت حمله قلبی و سکته مغزی را در فرد افزایش دهد. به همین دلیل است که برای تشخیص گرفتگی رگ های قلب از این روش به وفور استفاده می شود.
نتایج به پزشک اطلاع می دهد که آیا تجمع پلاک سخت وجود دارد یا خیر. این آزمایش به متخصص قلب و عروق کمک می کند تا خطر ابتلا به بیماری قلبی در فرد را تعیین کرده و همچنین می تواند به ارزیابی شدت آن کمک کند.
اطلاعاتی از این قبیل به متخصص قلب شما کمک می کند تا میزان تهاجمی بودن مورد نیاز برای پیشگیری یا درمان بیماری قلبی را تعیین کند. برای مثال، آیا اصلاح سبک زندگی کافی است یا داروهای کلسترول یا سایر آزمایشات و درمان ها مورد نیاز است؟
سی تی آنژیوگرافی قلب چه چیزی را نشان می دهد؟
در طول CT آنژیوگرافی، از ماده حاجب تزریقی داخل وریدی برای مشاهده عروق خونی که خون را به قلب میرسانند استفاده میشود و هر گونه تنگی یا انسداد احتمالی را نشان میدهد.
این یک ابزار واقعاً مفید برای تشخیص گرفتگی رگ های قلب افرادی است که علائم انسداد را دارند اما خطر ابتلا به بیماری قلبی در آنها پایین است.
CT آنژیوگرافی منفی این نگرانی را برطرف می کند. با این حال، اگر انسداد تشخیص داده شود، ممکن است برای درمان آن به روش دوم به نام آنژیوپلاستی عروق کرونر نیاز باشد.
آنژیوگرافی عروق کرونر چیست؟
مشابه سی تی آنژیوگرافی، آنژیوگرافی سنتی از ماده حاجب و تصویربرداری اشعه ایکس برای کمک به مشاهده عروق کرونر استفاده می کند. با این حال، تفاوت این است که ماده حاجب با استفاده از یک کاتتر (یک لوله نازک و قابل انعطاف که یک متخصص قلب مداخله گر آن را از طریق عروق شما به نقطه مورد نظر هدایت می کند) وارد بدن می شود.
از طریق یک سرخرگ در کشاله ران یا به تازگی از طریق مچ دست به عروق کرونر دسترسی پیدا می شود. ورود از طریق مچ دست به دلیل کاهش زمان بهبودی و خطر عوارض ترجیح داده می شود. هنگامی که کاتتر به ناحیه مورد نظر هدایت شد، ماده حاجب را تزریق کرده و قادر به مشاهده و ارزیابی عروق هستیم.
از آنجایی که یک کاتتر در محل قرار دارد، متخصص قلب مداخله گر همچنین می تواند در صورت نیاز اقدامات بعدی را انجام دهد.
آنژیوگرافی عروق کرونر چه چیزی را نشان می دهد؟
از طریق این نگاه دقیق به عروق قلب، آنژیوگرافی عروق کرونر به شناسایی اینکه آیا تجمع پلاک باعث باریک شدن یک رگ شده است (که نشان دهنده بیماری عروق کرونر است) کمک می کند. با استفاده از این روش تشخیص گرفتگی رگ های قلب قابل انجام است و میزان انسداد قابل تعیین است.
از آنجایی که در این آزمایش کاتتر در محل مورد نظر قرار دارد، می توان استنت هایی را برای باز کردن هرگونه انسداد احتمالی که شناسایی می شود، قرار داد. بنابراین، آنژیوگرافی عروق کرونر فقط یک ابزار تشخیصی نیست. در صورت نیاز می توان در آن زمان درمان را ارائه دهد.
دکتر آرزو خسروی متخصص قلب و عروق و فوق تخصص اکوی قلب
کلینیک تخصصی اکوی قلب